در خلال سفر پادشاه بحرین به کرملین و دیدار وی با رئیس جمهور روسیه ولادیمر پوتین، این مسئله مطرح شده است که منامه تمایل دارد تا با جمهوری اسلامی ایران روابط را از سر بگیرد. این در حالی است که بحرین پس قطع روابط عربستان با ایران در دی ماه 1394 روابط خود را با تهران قطع کرد و تاکنون نیز به صورت رسمی بازگشایی نکرده است.
تجربه توافق اسفند 1401
مذاکرات ایران و عربستان سعودی به اوائل سال 1399 باز می گردد که طرفین به صورت دو جانبه در حال گفت و گو بر سر چگونگی بازگشایی روابط بودند، در این میان تاکید تهران بر دو جانبه بودن پرونده میان تهران و ریاض قرار داشت، با اینکه طرف عربستانی معتقد بود که ایران باید از نفوذ خود برای کنترل انصار الله یمن بهره ببرد.
به عبارت دیگر عربستان سعودی، بازگشایی روابط و انجام فریضه ی حج را اهرمی برای حل وفصل پرونده ی امنیتی خود در یمن کرده بود.این در حالی بود که عربستان سعودی در پی برخی ناهماهنگی ها جهت تامین امنیت دیپلمات هایش ایران را ترک کرده بود، انتظار آن بود که این مسئله در قالب یک پرونده دو جانبه حل شود. اما این پرونده به دلیل همزمانی با اتفاقات شهریور 1401 تبدیل به پرونده ای چند جانبه و چند متغیره شد.
این تغییرات زمانی و موقعیتی باعث آن شد که تصوری در تهران ایجاد شود که «چون در بازگشایی سفارتخانه ها، تامین امنیت عربستان در یمن جزئی از مذاکره است در نتیجه بایست منافع اقتصادی ایران»نیز در میان باشد. این تصور نانوشته و بیان نشده سبب شد که از همان ابتداء توافق پکن، توافقی سستی باشد. در نهایت مذاکرات به واسطه عمان و چین در اسفند 1401 در پکن نهایی شد.
بارها توسط مقامات ایرانی این مسئله تکرار شد :«در صورتی توافق میان ایران و عربستان پایدار است که منافع طرفین تامین شود». پس از توافق ایران و عربستان، مذاکرات یمنی-سعودی به جمع بندی رسید و علی رغم اینکه دریای سرخ بر کشتی های صهیونیست بسته بود، هیچ گزندی به خاک عربستان نرسید و عملا تلاش های ریاض برای ایجاد آرامش در جنوب با موفقیت به نتیجه رسید.
اما تهران که انتظار سرمایه های سعودی را داشت با «پاسخ های واقعی اما تلخ» مواجه شد. هر چند که چنین بخشی هیچ گاه در دستور مذاکرات نبود اما تحلیل کارشناسان این بود که طرف مقابل برای تضمین و پایداری توافق با ایران گرمتر خواهد گرفت و به زودی شاهد همکاری های اقتصادی خواهد بود.
اما تا کنون نه تنها افق روشنی نیست که مشخصا هیچ چشم اندازی در توسعه ی روابط دیده نمی شود و حتی در خصوص سفر مقامات سعودی به ایران، دست اندازهایی مطرح است.
آیا با بحرین روابط بازگشایی می شود؟
جمهوری اسلامی ایران به تجربه اثبات کرده است که به دنبال کنترل تنش در منطقه است و تمام تلاش خود را برای توسعه و بهبود روابط خصوصا با همسایگان خود انجام داده است؛ با این حال «تجربه ی ناموفق» برقراری روابط با عربستان سعودی سبب شد تا اختلال حدودا 10 ساله روابط با بحرین به نتیجه نرسد.
منامنه نیز که متوجه این امر شده است که بدون میانجی گری یک قدرت بین المللی نزدیک به تهران، نمی تواند روابط خود را بهبود بخشد به سمت مسکو رهسپار شده است.
حال بایست دید پرونده های متعددی که میان ایران و بحرین روی میز است از جمله سرمایه گذاری مشترک، دست کشیدن از ادعای واهی مالیکت جزائر سه گانه در بیانیه های شورای همکاری خلیج فارس، تعیین و تکلیف میدان نفتی آرش و...را در کدامین قسمت از مذاکرات خود با روسیه در میان گذاشته است؟ و آیا تجربه ی پکن در مسکو تکرار می شود یا خیر؟ و در نهایت درسی که تهران از پکن آموخته را به خوبی اجرا می کند یا دوباره در ملاحظات شرکاء شرقی سر دو راهی خواهد ایستاد؟
